Fahad Haris
Hukuman sin pag-paygu'
Aturan sin pag-paygu' junub;
Pagka kiyapangadjian muna in hukuman sin tahara( kasutsihan ) daing ha hadath asibi iban sin makaba'tal kaniya. Bihayaun subay mu pangadjiun in hadath akbar/ dakula iban bang unu namayan in wajib payguan nagparman in ALLAH mahasutsi mahatinggi .
قول الله تعالى : وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا
Hatiniya : Bang in kaunan niya halaum junub na! sutsihun niya in baran niya sinpag-paygu' .
• Nasabbut ha manga kitab, in kaunan sin manga Arab nakauna ha wala' pa dimatung in agama Islam, in kaunan nila mag-paygu' sila junub daing ha manga pamandu' hi nabi Ibrahim alayhis salam nakapin kanila.
Adapun in manga kakahinang wajib payguan unum(6) apabila mahinang sin hambuuk Muslim in hambuuk daing kanila ini. Na! wajib niya subay payguan.
1.) Bang niyaugan siya mannih usug naka atawa kan babai, duun hayan bang sawpama niya niyaugan siya mannih ha sa'bu siya bati' sarta' duun ha pag-guwa sin mannih yan siyartaan siya sin sarap, Na! wajib kaniya in mamaygu' junub. Bang sawpama niya niyaugan siya mannih ha sa'bu siya bati' sa' wala' siyartaan sin sarap biya' na sin niyaugan siya mannih sabab sin nasasakit siya. Na! duun hayan wala' na siya kiya wajiban mamaygu' junub. Bang sawpama niya nakatagainup siya ubus niyaugan siya mannih, Na! wajib kaniya mamayguh junub , damikkiyan niya bang sawpama niya pagbati' niya daing ha katugan aun kita' niya bakkas sin mannih ha baran niya atawa kan ha tamungun niya wajib kaniya mamaygu' junub, damikkiyan niya bang sawpama niya in siya nakatagainup sakali wala' da siya niyaugan mannih iban wayruun bakkas duun sin mannih ha baran atawa kan tamungun niya, Na! wayruun na siya kiyawajiban mamaygu' junub.
2.) Bang nagdakpak na in awrat sin usug iban awrat sin babai duun ha kahalan yan, wajib kanila duwa mamaygu' junub ha sabda sin nabi salawat iban salam kaniya .
عن النبي صلى الله عليه وسلم : إذا قعد بين شعبها الأربع , ثم مس الختان الختان ; فقد وجب الغسل (رواه مسلم وغيره
Hatiniya: Apabila nagdagpak na in upat(4) anggawta' baran, pag-ubus in awrat sin usug iban babai nagdakpak na, Na! sabunnal tuud wajib na sila karuwa mamaygu' junub.(Rawahu Muslim).
Duun ha hadith yan manunjuki sin wajib in pagpaygu' junub apabila in awrat sin usug iban babai nag-dakpak na sarta kiyapagmawpakkatn sin manga kaulamaan sin wajib na kanila duwa mamaygu' sibu' da niyaugan sila manni' iban sin wala'.
3.) Apabila nagmuslim in kafir, wajib kaniya mamaygu' ha hambuuk papanaw sin mga kaulamaan, sabab in Nabiy (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH diyaak niya namaygu' in kaibanan manusiya' amuin nagmusilm sa' kiyabayta' sin kamatauran ulama, in pag-paygu' sin kafir bang siya simud pa agama islam in hukuman niya sunnat bukun wajib, sabab wayruun kiyabayta' daing ha Nabi in katan simud pa agama islam diyaak niya namaygu',wa allahu ahlam.
4.) Mayit( tau patay), amuin bukun parrang sabil ( shahid ) sabab in shahid di' na siya liguun .
5.) Apabila matahay na in dugu' bulan sin babai, wajib kaniya in subay mamaygu' daing ha haid ( biyulan ).
6.) Nifas - Apabila matahay na in dugu' nifas sin babai wajib kaniya in subay mamaygu' .
• Subay siya magniyat duun ha laum atay niya sin mamaygu' siya junub.
• Ubus ampa siya magbismillah sarta' hugasan niya in duwa lima niya makatu iban hugasan niya in awrat niya.
• Ubus ampa siya mag-ayil biya' sin pag-ayil niya bang siya magsambahayang.
• Ubus ampa niya bu'sugan in uh niya makatu(3x) bassaun niya sin tubig in puunan sin buhuk niya.
• Ubus ampa niya bu'sugan in katan baran niya sin tubig sarta' hilugun niya in baran niya sin lima niya hasupaya suminup in tubig pa baran niya .
• Wajib ha tau namaygu' daing ha junub usug naka atawa kan babai subay niya tuud basaun in puunan sin buhuk niya iban na sin katan anggawta' baran niya, sabab bang sawpama niya aun daing ha manga tampat sin baran niya wayruun nabasa' di' matayma' in pagpaygu' niya junub, sabab sabda sin nabiy (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH.
وقال صلى الله عليه وسلم : تحت كل شعرة جنابة ; فاغسلوا الشعر , وأنقوا البشر ( رواه أبو داود والترمذي .
Ha tiyap-tiyap siyulagan puunan sin buhuk junub, na! basaa niyu in buhuk dana in puunan niya, sarta' sutsiha niya in baran niyu .
• Damikkiyan niya di' siya manjari mag-usiba' tubig duun ha pagpaygu'.
• Damikkiyan di' siya manjari mamaygu' naghuhubuh atawa kikita' in awrat niya bang aun tau wajib niya tabunan in awrta niya. ha sabda sin nabiy salawat iban salam kaniya sin allah
فإذا اغتسل أحدكم ; فليستتر رواه أبو داود والنسائي .
Apabila mamaygu' in hambuuk daing kaniyu subay niya tabunan in awrat niya .
• In pagpaygu' daing ha junub amanat daing ha tuhan, sabab wayruun makakita' kaniya iban maka ingat tuput ha antara niya ipun sin tuhan. Daing ha sabab yan, wajib subay niya parihalaun iban pasampurnaun in paghinang kaniya bang sawpama aun di' niya kaingatan wajib kaniya in subay mangasubu pa mga sila tagapanghati, sabab in kasutsihan daing ha manga sarat sin hikatayma' sin sambahayang, daing ha sabab yan subay di' haman-hamanun sin Muslim.
Bang mayan hidayatan in katan Muslim humati sin agama islam.
