Pangadjian:
Fahad Haris
Manga makaba'tal sin ayil ( Wuduh )
Pagka-kiyaingatan muna in sarat sin pag-ayil iban wajib sin pag-ayil mabut na pa sunnat niya, bihaun kagunahan mu ingatun bang unu na mayan in makaba'tal sin ayil iban makalarak kaniya.
B
ang in daing ha manga hinang yan mahinang mu maba'tal in ayil mu;1.) Katan gimuwa' daing ha duwa lalabayan duun nakan ihi' atawa kan tai' atawa kan utut atawa kan madhih atawa kan manni.
- Bang sawpama niya gimuwa' in ihi' iban sin tai' maba'tal in ayil, kiyabayta' sin ALLAH ha Qur'an sarta' kiyapagmawpakkatan sin manga ulama' ha parman sin ALLAH;
Hatniya :
- Damikkiyan Bang sawpama niya giyuwaan sin manni atawa kan madhi (in madhi magguwa siya apabila in tau datungan shahwa) maba'tal in ayil niya, kiyabaytah ha hadith sin Nabi iban kiyapaghambuukan sin katan kaulamaan kiyabayta' hi Ibnul Mundhir iban na sin dugaing niya .
- Damikkiyan niya maba'tal in ayil apabila guwaan in babai sin dugu istihada (in dugu istihada dugaing daing ha dugu' biyulan) in istihada dugu' sakit sabda sin Nabi (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH kan Fatima Bint Abi Hubaish ;
Adapun in aturan sin babai aun istihada niya mag-ayil sadya siya apabila sumud na in waktu sin sambahayang. Na! bang sawpama niya magbang na hugasan niya in dugu' ha awrat niya ampa siya mag-ayil ubus ampa niya butang in awrat niya duun naka napkin iban sin dugaing niya hasupaya dih magtu' in dugu' niya ubus ampa siya sumambahayang inshaALLAH in tumu' dugu' daing ha awrat niya ha sa'bu siya nagsasamabahayang di' da siya makaba'tal tuyun niya in pagsambahayang niya.
- Damikkiyan niya maba'tal in ayil apabila gimuwa' in utut kiyabayta' sin Nabi ha hadith niya (sahi) bunnal iban kiyapagmawpakkatan sin manga kaulamaan, ha sabda sin Nabi (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH;
Di' taymaun sin ALLAH in sambahayang sin hangkatau daing kaniyu apabila aun hadath niya sahingga siya makapag-ayil.
- Ha tungud amuin gimuwa' bukun daing ha duwa lalabayan, hatiniya amuin gimuwa' daing ha baran biya' na sin nagdugu' in baran niya sabab aun pali' niya atawa kan suka atawa kahak, in yan naun in khilaf ( piyagsulangan ) sin manga kaulamaan ha tungud sin hukuman niya, unu makabahtal siya atawa di'? Aun daing ha manga ulama' nag-iyan makaba'tal siya. Aun daing kanila nag-iyan di' siya makaba'tal. Aun daing kanila nag-iyan mabahtal bang mataud, sa' bang hangkatiyu' di' siya makaba'tal sin ayil sa' laung hi Sheikh Fawzan ha kitab niya mulakhas fiqhiya : ( in papanaw makusug iban bunnal di' siya makaba'tal sa' in labi marayaw mag-ayil siya, hasupaya sin makaig daing ha khilaf ) Gikapan 45 / babu nawaqidul wuduh .
- Bang sawpama niya in tug niya bukun da mahaluk amuin makasambung pa siya bang siya dahun magbissara sarta' kahatihan niya bang unu in bissara sin pangdaig niya duun naka nagtitindug siya atawa kan naglilingkud siya nakatug di' maba'tal in ayil niya.
روى أحمد في «مسنده» بسندٍ حسن عن أُسيد بن حُضير أنَّ النبيَّ صلّى الله عليه وسلّم قال: «تَوضَّؤوا من ألبان الإِبل» أبو يعلى رقم (632).
Daing kan Usaid Ibn Hudair sabunnal tuud in Nabi (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH nagsabda : Pag-ayil kamu apabila kamu naka-inum gatas sin unta'.
Sa' laung hi Ibnu Uthaymin (kiya-ulungan siya sin ALLAH) : In papanaw bunnal ha tungud sin gatas sin unta' di' siya makaba'tal. Hatiniya sunnat in mag-ayil balik apabila siya naka inum gatas sin unta', sabab in hadith yan malamma (daif) laung sin kaibanan ulama' ha kitab sharhul mumtih babu nawaqidul wuduh.
Ha tungud sin unud unta' makaba'tal siya ini dalil niya ;
حديث جابر بن سَمُرَة رضي الله عنه أن رجلاً سأل النبيَّ صلّى الله عليه وسلّم: أنتوضَّأ من لحوم الإِبل؟ قال: «نعم، فتوضَّأ من لحوم الإِبل»، قال: أنتوضَّأ من لحوم الغنم؟ قال: «إن شئت فتوضَّأ، وإِن شئت فلا تتوضَّأ» رواه مسلم، كتاب الحيض: باب الوضوء من لحوم الإِبل، رقم (360).
Daing kan Jabir Ibn Samura (kiyaridaan siya sin ALLAH) sabunnal tuud in hambuuk usug nangasubu ha Nabi (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH laung niya : Unu mag-ayil kami apabila nakakaun kami sin unud unta'? Sabda sin nabi: Huun pag-ayil kamu bang kamu nakakaun unud unta'. Laung sin usug : Unu mag-ayil kami apabila kami nakakaun unud kambing? Sabda niya : Bang kaw mabaya' pag-ayil kaw, bang kaw di' na mag-ayil wayruun da sa' niya.
حديث البراء، وفيه: «توضَّؤوا من لحوم الإبل» رواه أبو داود، كتاب الطهارة: باب الوضوء من لحوم الإبل، رقم (184)، والترمذي، أبواب الطهارة: باب الوضوء من لحوم الإِبل، رقم (81)، وابن ماجه، كتاب
الطهارة: باب ما جاء في الوضوء من لحوم الإبل، رقم (494)، وابن خزيمة رقم (32) من حديث البراء بن عازب.
Hadith daing kan Barah sabda sin Nabi (salawat iban salam kaniya) sin ALLAH sabda niya : Pag-ayil kamu apabila kamu nakakaun unud unta'.
- Aun daing ha mga kakahinang nag-khilaf(nagsulang) in manga kaulamaan bang siya makaba'tal sin ayil atawa kan di', biyah na sin makakumpit sin awrat ha wayruun lampik atawa kan makakumpit babai amuin maharus kaniya iban sin pagligu' ha tau patay iban sin tau nagmurtad daing ha agama islam. Aun daing ha ulama' nag-iyan makaba'tal, aun daing kanila nag-iyan di' makabahtal. In tiyap-tiyap papanaw aun dalil niya sa' in labi marayaw mag-ayil na siya hasupaya siya makaig daing ha khilaf.
Undang-undangan biyutang sin sara' ha kasutsihan iban ha pag-ayil
- Bang in tau halaum yakin siya sabunnal tuud in siya halaum ayil pag-ubus nag-duwa-ruwa siya ha baran niya bang siya halaum hadath atawa halaum ayil nah! duun hayan in hukuman niya in siya halaum ayil sabab in asal niya in siya halaum ayil iban halaum yakin siya in kaunan niya halaum ayil siya .
- Damikkiyan niya bang sawpama niya yakin siya sabunnal tuud in siya halaum hadath pag-ubus nag-duwa ruwa siya baran niya bang siya halaum ayil nah! duun ha kahalan yan subay siya mag-ayil sabab in asal niya in siya ha masi halaum hadath dih niya maig sin pag-duwa-ruwa
