Zhul Asmawil
Assalamu alaykum pa manga kaguruhan natu' labi-luba' na pa ALLAH baing ulungun baing kasiyun iban mahuli pa manga katautaymanghuran natu' di ha sual iban jawab.
Salam pa manga kagauruhan kalasahan awun ini pangasubu ku bang unu in hati sin tawhid al-rububiyyah iban Tawhid Al-Asma was-Sifat?Magsukul pa manga kaguruhan namu' kalasahan, wassalam...
Jawab:
Tadjuk Lawihan
Wa alaykumus salam...
In Tawheed nabahagi' nagtuw(3)
1.) Tawheed Al-Rububiyyah.
2.) Tawheed Al-Uluhiyyah.
3.) Tawheed Al-Asma' was Sifaat.
In Tawheed nabahagi' nagtuw(3)
1.) Tawheed Al-Rububiyyah.
2.) Tawheed Al-Uluhiyyah.
3.) Tawheed Al-Asma' was Sifaat.
- Tawheed Al-Rububiyyah - amuna in panunggali pa Allahu Ta'ala ha pagparihala' niya ha katan piyapanjari, tunggal Siya in makapagbaya'-baya' ha manga piyapanjari Niya, tunggal isa-isa niya in magdirihil ridjiki', halaum pagbaya' niya in kabuhi' iban kamatay sin katan mawjud. Siya in Tuhan sin katan A-lam.
Palman sin Allahu Ta'ala halaum sin Surah Al-Fatiha; الحمد لله رب العالمين
"IN KATAN PUPUDJIHAN IBAN SASANGLITAN TUPUT PA ALLAHU TA'ALA, TUHAN TAG-AMULAHI SIN KATAN A-LAM"
Palman sin Allahu Ta'ala ha Surah Al-Hadeed ayat 2;له ملك السماوات والأرض يحي ويميت وهو على كل شيء قدير" Tuput Kaniya (Allah) in pagmilik ha pitung lapis langit iban lupa', Siya in Tuhan (limaya) magbubuhi' (ha piyapanjari Niya) iban magpapatay, iban in Siya (Allah) ha katan unu-unu upaya iban makagaus"
Mataud pa dalil kabakan mu halaum sin Qur'an mulliya dugaing dain ha manga nasabbut.
- Tawheed Al-Asma' was Sifaat - amuna in panunggali pa Allahu Ta'ala hakasipat sipatan niya sa taas-taas iban ha Asma' (kangan-nganan niya) sarayaw-rayaw. Siya in Tuhan nagsisipat sampurnah, iban Siya in Tuhan hahajataun sin manga piyapanjari Niya, dih Siya maghajat ha manga piyapanjari Niya sabab in Siya sampurnah.Siya in Tuhan mahasutsi dain ha manga sipat sasallaun iban kakurang, iban wayruun sibuh anggil Niya ha katan unu-unu, dih siya abutan sin hunah-hunah, kannang-kannang, utub-utub, iban dih masabanding dih masarupa dih hikapanghiningud in Jat iban Sipat niya..
Ampa Siya (Allah) awn kasiyaman tagsiyam ngan niya sarayaw-rayaw biyah sin Ar-Rahman, Al-Malik, Al-Quddus, As-Salam iban sin kaibanan niya.
Biyaytaan sin Allahu Ta'ala in manga iypun niya ha hisiyu-siyu in mabayah tumawag kaniya duun siya manggil ha manga ngan Niya sarayaw-rayaw.
Palman niya ha Surah Al-A'raf ayat 180:
ولله الأسماء الحسنى فادعوه بها
" IBAN TUPUT ALLAHU TA'ALA IN TAGDAPU SIN KANGAN-NGANAN SARAYAW-RAYAW, NA' APABILA KAMU MANGAYUH KANIYA DUUN KAMU MANGGIL HA MANGA KANGAN-NGAN YAN" .
wallahu a'alam...
Ibn Shaakir
Wa alaykumussalam warahmatullahi wa barakatuhu. In pagtawheed pa Allahu Ta'aala nabahagih nagtu (3), siya na in:
1. توحيد الربوبيّة (Tawheedur-rubuwbiyyah):
Dayin ha Kalimah Ar-rabb, in asal sin Kalimah ha bahasa arab, amuna in ربب (Rababa) "Magparihala'". Bang siya ha Istilaahan (ha Sarah), amuna in PAGTUNGGAL ha Allahu Ta'aala ha tuw (3) parkala', amuna in:
a.) الخلق (Pagpapanjari):
Pagtunggal pa pagpapanjari sin Allahu Ta'aala, tunggal isa-isa niya in nagpapanjari sin katan abutan sin pangatud natuh iban sin dih, in kiyahatihan natuh iban sin way iyabutan panghati iban angan-angan natuh.
b.) الملك (Pagtagdapu)
Pagtunggal ha Pagtagdapu/pagmilik sin Allahu Ta'aala tunggal isa-isa niya in tagdapu sin katan piyapanjari niya.
c.) التدبير (Pag-amulahi)
Pagtunggal ha Pag-amulahi sin Allahu Ta'aala tunggal isa-isa niya in makapagbayah-bayah ha mga piyapanjari niya.
2.) توحيد الألهيّة (Tawheedul-uluhiyyah):
Damikkiyan in siya Tawheedul-ibadah, amuna in pagtunggal ha Allahu Ta'aala ha katan tibayhuan sin mga Ibadaat, sartah awn duwa (2) parkalah dakulah ha laum niya:
a.) المحيّة (Paglasa)
Apabila kaw malasa pa Allahu ta'aala, in damikkiyan yan mangdahi kaymu ha huminang sin unu-unu na hinang marayaw, amuin hikalasa sin Allahu ta'aala kaymu.
b.) التعظيم (Panglagguh)
Apabila mu liyagguh in Allahu Ta'aala, in damikkiyan yan mangdahi pa kabuga' pa Allahu ta'aala, sartah pag-anib dayin ha mga hinang dih niya kabayaan. In manusiyah, apabila nakahinang Ma'siyat sartah liyaggu' niya in Allahu Ta'aala, damagun in pangatayan niya, ha sabab kiyahatihan niya in hinang Ma'siyat kabungsihan sin Allahu ta'aala, sartah mabugah siya datungan siksa' atawa balah dayin ha Allahu Ta'aala, parsababan ha hinang Ma'siyat.
3.) توحيد الأسماء و الصفات (Pagtunggal ha Allahu Ta'aala ha kangan-nganan iban kasifat-sifatan niya):
Hi sifat in Allahu Ta'aala ha unu-unu na in kiyasifat nyia ha Dhaat niya duun halaum Qur-an, iban hi Sifat in Allahu Ta'aala ha unu-unu na in kiyasifat sin Nabi Muhammad (Sallallahu alayhi wasallam), ha wayruun PAGTAKYEEF (pag-asubu bang biyadiin), iban wayruun PAGTAMTHEEL (Panghiningud atawa pagpasibu' ha mga piyapanjari niya), iban wayruun PAGTAHREEF (pagpinda sin maksud pa dugaing, amuin way kiyabaytah sin Rasulullahi sallallahu alayhi wasallam iban mga sahabah niya), iban wayruun PAGTA'TEEL (pagpaguy ha ma'na mattan sin kangan-nganan niya iban mga sifaat niya).
In upamahan niya, awn Lima sin Allahu Ta'aala. Malayingkan dih kita manjari magtamtheel, dih manjari hipanghiningud (hi sibuh) in Lima (يد) sin Allahu Ta'aala ha katan piyapanjari niya, sabab sulang ha Qur-an iban Sunnah sin Rasulullahi (Sallallahu alayhi wasallam), amuna in pag-iyanun Ta'teel, mabut na pa pag tahreef, pagtakyeef.
Subay na sadja paratsayahun sin hambuuk Muslim, in unu-unu na in kiyasifat sin Qur-an iban Sunnah. Sabab, dih abutan sin akkal pikilan sin Jinn iban Manusiyah in Dhaat sin Allahu Ta'aala. Amupaka in Dhaat sin Allahu Ta'aala in taliun mu, misan in Surgah niya, in kakuyagan iban kanihmat nihmatan halaum niya dih na abutan taliun sin Akkal pikilan iban hunah-hunah sin bigi jantung. Nasabbut ha hadeeth Qudsiy, kiyabaytah hi Abiy Hurairah (radiyallahu anhu), sabda sin Rasulullahi (Sallallahu alayhi wasallam), farman sin Allahu Ta'aala: " Tiyatagama ku ha mga Eipun ku nag-aammal saleh, amuin (kakuyagan) way pa kitah sin Pangatud, atawa diyungug sin Taynga iban hunah-hunah sin pangatayan sin Manusiyah " (Kiyariwayat hi Imam Al-bukhariy, Muslim, Nasaa'iy iban hi Ibnu Majah). Farman sin Allahu Ta'aala:
قال تعالي { لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ} سورة الشورى : 11
Nag parman In Allahu ta’ala: " Tar-tantu wayru’un sabanding niya, iban tar-tantu siya in sampurna’ in pangdungug iban siya in sampurna’ maka kita’ " (Suwrah Ash-Shura, ayat 11)
In kalimah توحيد TAWHEED bang ha bahasa arab, siya in puunan (masdar/superlative) sin fi’il ( وحّد ، يوحّد ) hatiniya: hiyambuuk/ tiyunggal/ tibuuk in hambuuk unu-unu.
Bang ha Sarah: " Amuna in panunggali ha Allahu ta'aala ha pagtuhan, pag-ibadat kaniya "
Wallahu a'lam bissawab.
1. توحيد الربوبيّة (Tawheedur-rubuwbiyyah):
Dayin ha Kalimah Ar-rabb, in asal sin Kalimah ha bahasa arab, amuna in ربب (Rababa) "Magparihala'". Bang siya ha Istilaahan (ha Sarah), amuna in PAGTUNGGAL ha Allahu Ta'aala ha tuw (3) parkala', amuna in:
a.) الخلق (Pagpapanjari):
Pagtunggal pa pagpapanjari sin Allahu Ta'aala, tunggal isa-isa niya in nagpapanjari sin katan abutan sin pangatud natuh iban sin dih, in kiyahatihan natuh iban sin way iyabutan panghati iban angan-angan natuh.
b.) الملك (Pagtagdapu)
Pagtunggal ha Pagtagdapu/pagmilik sin Allahu Ta'aala tunggal isa-isa niya in tagdapu sin katan piyapanjari niya.
c.) التدبير (Pag-amulahi)
Pagtunggal ha Pag-amulahi sin Allahu Ta'aala tunggal isa-isa niya in makapagbayah-bayah ha mga piyapanjari niya.
2.) توحيد الألهيّة (Tawheedul-uluhiyyah):
Damikkiyan in siya Tawheedul-ibadah, amuna in pagtunggal ha Allahu Ta'aala ha katan tibayhuan sin mga Ibadaat, sartah awn duwa (2) parkalah dakulah ha laum niya:
a.) المحيّة (Paglasa)
Apabila kaw malasa pa Allahu ta'aala, in damikkiyan yan mangdahi kaymu ha huminang sin unu-unu na hinang marayaw, amuin hikalasa sin Allahu ta'aala kaymu.
b.) التعظيم (Panglagguh)
Apabila mu liyagguh in Allahu Ta'aala, in damikkiyan yan mangdahi pa kabuga' pa Allahu ta'aala, sartah pag-anib dayin ha mga hinang dih niya kabayaan. In manusiyah, apabila nakahinang Ma'siyat sartah liyaggu' niya in Allahu Ta'aala, damagun in pangatayan niya, ha sabab kiyahatihan niya in hinang Ma'siyat kabungsihan sin Allahu ta'aala, sartah mabugah siya datungan siksa' atawa balah dayin ha Allahu Ta'aala, parsababan ha hinang Ma'siyat.
3.) توحيد الأسماء و الصفات (Pagtunggal ha Allahu Ta'aala ha kangan-nganan iban kasifat-sifatan niya):
Hi sifat in Allahu Ta'aala ha unu-unu na in kiyasifat nyia ha Dhaat niya duun halaum Qur-an, iban hi Sifat in Allahu Ta'aala ha unu-unu na in kiyasifat sin Nabi Muhammad (Sallallahu alayhi wasallam), ha wayruun PAGTAKYEEF (pag-asubu bang biyadiin), iban wayruun PAGTAMTHEEL (Panghiningud atawa pagpasibu' ha mga piyapanjari niya), iban wayruun PAGTAHREEF (pagpinda sin maksud pa dugaing, amuin way kiyabaytah sin Rasulullahi sallallahu alayhi wasallam iban mga sahabah niya), iban wayruun PAGTA'TEEL (pagpaguy ha ma'na mattan sin kangan-nganan niya iban mga sifaat niya).
In upamahan niya, awn Lima sin Allahu Ta'aala. Malayingkan dih kita manjari magtamtheel, dih manjari hipanghiningud (hi sibuh) in Lima (يد) sin Allahu Ta'aala ha katan piyapanjari niya, sabab sulang ha Qur-an iban Sunnah sin Rasulullahi (Sallallahu alayhi wasallam), amuna in pag-iyanun Ta'teel, mabut na pa pag tahreef, pagtakyeef.
Subay na sadja paratsayahun sin hambuuk Muslim, in unu-unu na in kiyasifat sin Qur-an iban Sunnah. Sabab, dih abutan sin akkal pikilan sin Jinn iban Manusiyah in Dhaat sin Allahu Ta'aala. Amupaka in Dhaat sin Allahu Ta'aala in taliun mu, misan in Surgah niya, in kakuyagan iban kanihmat nihmatan halaum niya dih na abutan taliun sin Akkal pikilan iban hunah-hunah sin bigi jantung. Nasabbut ha hadeeth Qudsiy, kiyabaytah hi Abiy Hurairah (radiyallahu anhu), sabda sin Rasulullahi (Sallallahu alayhi wasallam), farman sin Allahu Ta'aala: " Tiyatagama ku ha mga Eipun ku nag-aammal saleh, amuin (kakuyagan) way pa kitah sin Pangatud, atawa diyungug sin Taynga iban hunah-hunah sin pangatayan sin Manusiyah " (Kiyariwayat hi Imam Al-bukhariy, Muslim, Nasaa'iy iban hi Ibnu Majah). Farman sin Allahu Ta'aala:
قال تعالي { لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ} سورة الشورى : 11
Nag parman In Allahu ta’ala: " Tar-tantu wayru’un sabanding niya, iban tar-tantu siya in sampurna’ in pangdungug iban siya in sampurna’ maka kita’ " (Suwrah Ash-Shura, ayat 11)
In kalimah توحيد TAWHEED bang ha bahasa arab, siya in puunan (masdar/superlative) sin fi’il ( وحّد ، يوحّد ) hatiniya: hiyambuuk/ tiyunggal/ tibuuk in hambuuk unu-unu.
Bang ha Sarah: " Amuna in panunggali ha Allahu ta'aala ha pagtuhan, pag-ibadat kaniya "
Wallahu a'lam bissawab.
