Pangadjian:
Najs Sarail Tahir
ALHAMDULILLAAHI WA KAFAA WASSALAATU WASSALAAMU ALA NABIYYIL MUSTAFAA..
Wabaad, Assalaamu Alaykum wa rakhmatullahi wa barakatuhu...
Muna-muna Magsukul kita nyu pa ALLAHU TAALA sin sataud-taud pagsukuli kaniya, pagsukul amuin tumup ha kabasaran niya, "YA RABBANAA LAKALHAMDU KULLUH, WALAKAS SHUKRU KULLUH, WAILAIKA YUR'JAUL AMRU KULLUH, ALA'NIYATUHU WA SURRUH".
Wabaad, Assalaamu Alaykum wa rakhmatullahi wa barakatuhu...
Muna-muna Magsukul kita nyu pa ALLAHU TAALA sin sataud-taud pagsukuli kaniya, pagsukul amuin tumup ha kabasaran niya, "YA RABBANAA LAKALHAMDU KULLUH, WALAKAS SHUKRU KULLUH, WAILAIKA YUR'JAUL AMRU KULLUH, ALA'NIYATUHU WA SURRUH".
Mahuli manga kanung-nungan sin kami, manga kalasahan sin "ALLAH", kumawa na isab kita niyu maniyu'- tiyu' pangadjian hawaktu sin kita niyu bihayaun. Kahapun yaun Alhamdulillah nakawa natu' in Mahna sin RAMADAAN. Na, bihaun isab lumatun kita niyu pa mawdu' "ASSAWM" amuna in "pagpuasa".
Pangasubu:
Unu in pag-iyanun ASSAWM (Pagpuasa)? Unu in hati niya ha bahasa iban ha Sara'?
In SAWM(pagpuasa) bang ha LUGAH laung nila: "ASSAWMU LUGATAN AL-IMSAAK."
In sawm laung niya pag-iyanun bangha bahasa, siya na "AL-IMSAAK" Pagta'ga atawa paghundung (atawa PagStop laung sin tausugan unique)..
Adapun in SAWM (pagpuasa) bang ha Sara' mataud daing ha manga Ulamaah nagpaguwa' sin Mahna sin SAWM ini, nabibidda'-bidda' sila ha pagpaguwa' mahna. Adapun sibu' da katan in maksud niya.
1.) laung sin manga ULLAMAAUL FIQH manga FUQAHAA hambuukun tana sila katan ha pagmahna hi Sheikh AL-UTHAYMIN (Rahimahullaah) sabab sibu' da katan in pagmahna nila.
In SAWM(pagpuasa) bang ha LUGAH laung nila: "ASSAWMU LUGATAN AL-IMSAAK."
In sawm laung niya pag-iyanun bangha bahasa, siya na "AL-IMSAAK" Pagta'ga atawa paghundung (atawa PagStop laung sin tausugan unique)..
Adapun in SAWM (pagpuasa) bang ha Sara' mataud daing ha manga Ulamaah nagpaguwa' sin Mahna sin SAWM ini, nabibidda'-bidda' sila ha pagpaguwa' mahna. Adapun sibu' da katan in maksud niya.
1.) laung sin manga ULLAMAAUL FIQH manga FUQAHAA hambuukun tana sila katan ha pagmahna hi Sheikh AL-UTHAYMIN (Rahimahullaah) sabab sibu' da katan in pagmahna nila.
Laung nila siya na:
"ATTAABUDU LILLAAHI SWT BIL IMSAAKI ANIL AKLI WAS SHARAABI WA SA'IRIL MUFTIRAATI MIN TULUW'IL FAJRI ILA GURUWBIS SHAMSI, higanap ta(BINIYYATIN MAKHSUWSATIN".
In Mahna niya in SAWM bang ha SARAH siya na:
"Pag-ibadat pa ALLAH (subhanahu wa ta'ala) hapag hundung, pagta'ga daing hapagkaun iban pag-inum iban na sin kaibanan makaba'tal kaniya(pagpuasa) diang naman ha kaguwa' sin fajar sampay pa katu'gum sin mata' suga haniyat tartantu"
"Pag-ibadat pa ALLAH (subhanahu wa ta'ala) hapag hundung, pagta'ga daing hapagkaun iban pag-inum iban na sin kaibanan makaba'tal kaniya(pagpuasa) diang naman ha kaguwa' sin fajar sampay pa katu'gum sin mata' suga haniyat tartantu"
Giyanapan ku "haniyat tartantu" sabab in puasa mataud in ginisan niya, aun Puasa Sunnat, aun Puasa Kifarat, aun Puasa Tungga', awn Puasa Farduh amuna Ha BULAN RAMADAN iban na sin kaibanan, hangkan bangkaw mamuasa subay mu pinigun sin niyat abng unu in puasahun mu..
2.) In hikaduwa pagmahna sin manga Ulamaah ha Sawm(puasa) lawng nila: " ASSAWMU HABSUN NAFSI ANIS SHAHAWAATI AW FITHOMIN ".
In Sawm(Pagpuasa) lawng nila siya na:
"Pagpu'pu', Pagpa'gang sin hawa napsu sin Manusiya daing ha Shahawaat, manga kananapsuhan niya, kasusuban niya".
Hangkan laung nila in Manusiya bang sila puasa, pa'gangan nila in katan kasusuban, kababayaan sin napsu nila, duun naka halal kanila atawa kan haram kanila.
Upama niya:
In Manusiya bang ha bukun puasa, kababayaan niya san in mangaun-kaun sin kakaun masarap, minum sin iinuman masarap amun manga coldrink landu' in hagpay yaun. Sambat hi Tuan guru Tadjuk Lawihan ha tarasul niya, Tiyula' Uw kulapu iban pa Pitchay niya, in manga ini kasusuban, kanapsuhan sin manusiya sumagawa bang siya puasa, pa'gangan niya in baya' niya, napsu niya kumaun, maita yadtu? Sabab sin SAWM sabab sin Puasa siya.
Atawa kan laung sin manga Ulamaah in puasa: "FITHOOMIN" in fithoom ini usalun siya ini ha bata-bata bang siya butasun na hapagduru niya ATTAWAKKUFU ANIRRADHO'AH, In fitoom siya na pagbutas ha bata'-bata' daing hapagduru'.
Maita' miya'nahan sin manga Ulamaah in puasa pagbutas ha bata'-bata' hapagduru' niya?
Na, laung sin manga Ulamaah, hangkan laung nila siya miya'nahan namu' "Fithoom" paghundung hapagduru' sabab in manusiya in napsu niya biya' kahantang bata'-bata', bang baha' bukun bulan Ramadan, Unu-unu in kanapsuhan niya, bang umangut in napsu sin kasusuwakan niya, magtuy san duwlan niya bang lang sin napsu niya ice cream, magtuy siya mami ice cream, bang laung sin napsu niya hiyapdi aku maba' aku minum coldrink magtuy san dulan niya.
Damikyan in Napsu byah siya hantang bata2x piyalalangka natuh tuud unu unu in kanapsuhan niya hidul natuh biyah siya hantang bata2x patiyu patiyu humagak paduruun siya dulan sin kanapsuhan niya hasupaya humundung..
Nah lawng sin mga Ulamaah in PUASA pahgangan niya iban butasun niya in Napsu sin manusiya dayn ha kasusuban niya duun naka halal kaniya atawa haram kaniya,
Damikyan lawng nila myahnahan nmuh Fitoom in SAWM sabab lawng niya in hunit sin pag Puhpuh ha napsu bangha bulan Puasa biyah siya hantang bata2x butasun hapag duruh niya, landuh san in libahud niya magtangis magmatay Umangut ha kasusuban niya..
.Damikyan in Napsu bang hawaktu in tau Puasa landuh san in taud sin angan angan magsud pa huna2x niya mga pagkaun bang siya hiapdiun na, trip niya "bang yat2 lawng niya awn mga tiyapa mangkuh nag aasu2x iban piyutu niya mapit mapasuh pa iban tinuanan niya iban pa kilaw niya, bang siya uhawun na "bang yat2 lawng niya mga awn tubig ice atawa coldrink niya bhat2 langgang ku ampaku natos nakaminsan yaun waydumayaw parasahan" na in yat2 napsu niya dyn ha libahud sin hawa napsu sin Manusiya sumagawa paggah siya Puasa nah Pahgangan niya in hagas hagas cin napsu niya yaun..
3.) In hikatuw pagmahna nila ha Puasa, "ASSAWMU HUDNATUN" in Puasa lawng nila Hudnatun CEASE FIRE,
maita yattu miyanahan nila cease fire.?
In cease fire mahrup katu niyu bang in duwa tumpukan nagbunuh lawng nila subay awnun in cease fire hati niya hundungan in pagbunuh hundungan in pagtimbak..
Damikyan lawng nila hangkan nmuh Miyanahan in Puasa cease fire sabab hawaktu in Bar-iman Puasa cease fire siya iban napsu niya amuin kasusuban niya halal kaniya,
upama niya:
pagkaun, paginum, pagsuuk pa Asawa, iban nasin mga kaibanan kakahinang halal kaniya makajari niya hinangun bang ha bukun Puasa..
Paggah in siya Puasa hatiniya cease fire siya iban mga knanapsuhan kasusuban niya yaun dayn ha Kaguwah sin Fajar sabunnal mawn pa katuhgum sin Mata suga,
bimahna hundungan niya sadja ha jaman hawpu hawpu, Pagdatung sin Waktu magrib Makajari na hinangun niya, makajari na siya kumaun, makajari na siya minum, makajari na siya sumuuk pa asawa niya,
biyah da sin Cease fire hapagbunuan maghundung sadja hangkaraih pag ubus yat2 magbunuh da magbalik maawn da in pagtimbak magbalik..
Hangkan lawng nila Assawmu hudnatun in Puasa dyn ha mga mahna niya in siya "Cease fire"..
4.) In hika upat pagmahna nila: "ASSAWMU ILAAJUN NAFS" In Puasa siya na Ubat sin hawa Napsu,
bimahna in Puasa Ubatan niya in hawa napsu sin Manusiya amuna in sakit duun ha Batin sin Manusiya sakit pagmahsiat pa ALLAAH SWT..
biyah nasin sub mag inum Alak, magkaun Haram, sub mag zina, maglimut, mag dagang sin dagangan haram, mag puting, mangudju ngudju, iban nasin kaibanan..
In mga sakit ini Pagdatung sin bulan Puasa Ubatan niya hangkan kakitaan mu in mga Tau nagmamahsiat pa ALLAAH SWT bang ha bulan Ramadan hundungan nila, kakitaan mu sila SALEH iban kuppia nila iban Tasbi nila iban sudjara nila mawn manarawi pa Masjid timprano pa,
maita baha yat2.?
Nah.!hankan sila bhat2 Sabab iyubatan sila sin Puasa pasal in Puasa ILAAJUN NAFS ubat sin Hawa Napsu..
5.) In hika lima pag mahnila:"ASSAWMU FAQRUN SAWA'SIYYATUN" In Puasa siya na Kamiskin Sama-sama.
Hangkan lawng nila kamiskin sama sama sabab ha bulan Puasa sibuh da hi Dayahan, hi Miskin, hi nakurah, hi Pangkatan, hi Sir, hi mam, hi doctor, hi Engineer, hi labor, hi driver, hi vendor, hi carpenter, nah bang ha bulan Puasa sibuh sibuh sila magsandal Hapdi gutas magsandal Uhaw langgang sibuh sibu sila Miskin hawaktu yaun,
hangkan lawng nila in Puasa FAQRUN SAWA'SIYATUN kamiskin samasibu..
Patubtubun natuh di amuyan in mahna atawa kan Analization sin mga Ulamaah ha Tungud cin Mahna sin SAWM atawa PUASA..
WALLAAHU AHLAM BISSAWAAB..
Yanda in kaguruhan natuh sumahawi iban gumanap sabab sila yan in Malawm iban mataud panghati..
Salaam iban kasilasa pakatan..
WA A'KHIRU DAH'WAANA ANIL HAMDULILLAHI RABBIL A'LAMEEN..
Patubtubun natuh na sadja di Awn pa 3 sugpat niya bale 5 katan in pagmahna sin mga Ulamaah Ha SAWM(puasa)pag iyanun INSHA'ALLAH sugpatan natuh man TU nkapin inshaallaahu taala..
WALLAAHU AHLAM BISSAWAAB..
Salaam iban kasilasa saplag pakatan..
In Sawm(Pagpuasa) lawng nila siya na:
"Pagpu'pu', Pagpa'gang sin hawa napsu sin Manusiya daing ha Shahawaat, manga kananapsuhan niya, kasusuban niya".
Hangkan laung nila in Manusiya bang sila puasa, pa'gangan nila in katan kasusuban, kababayaan sin napsu nila, duun naka halal kanila atawa kan haram kanila.
Upama niya:
In Manusiya bang ha bukun puasa, kababayaan niya san in mangaun-kaun sin kakaun masarap, minum sin iinuman masarap amun manga coldrink landu' in hagpay yaun. Sambat hi Tuan guru Tadjuk Lawihan ha tarasul niya, Tiyula' Uw kulapu iban pa Pitchay niya, in manga ini kasusuban, kanapsuhan sin manusiya sumagawa bang siya puasa, pa'gangan niya in baya' niya, napsu niya kumaun, maita yadtu? Sabab sin SAWM sabab sin Puasa siya.
Atawa kan laung sin manga Ulamaah in puasa: "FITHOOMIN" in fithoom ini usalun siya ini ha bata-bata bang siya butasun na hapagduru niya ATTAWAKKUFU ANIRRADHO'AH, In fitoom siya na pagbutas ha bata'-bata' daing hapagduru'.
Maita' miya'nahan sin manga Ulamaah in puasa pagbutas ha bata'-bata' hapagduru' niya?
Na, laung sin manga Ulamaah, hangkan laung nila siya miya'nahan namu' "Fithoom" paghundung hapagduru' sabab in manusiya in napsu niya biya' kahantang bata'-bata', bang baha' bukun bulan Ramadan, Unu-unu in kanapsuhan niya, bang umangut in napsu sin kasusuwakan niya, magtuy san duwlan niya bang lang sin napsu niya ice cream, magtuy siya mami ice cream, bang laung sin napsu niya hiyapdi aku maba' aku minum coldrink magtuy san dulan niya.
Damikyan in Napsu byah siya hantang bata2x piyalalangka natuh tuud unu unu in kanapsuhan niya hidul natuh biyah siya hantang bata2x patiyu patiyu humagak paduruun siya dulan sin kanapsuhan niya hasupaya humundung..
Nah lawng sin mga Ulamaah in PUASA pahgangan niya iban butasun niya in Napsu sin manusiya dayn ha kasusuban niya duun naka halal kaniya atawa haram kaniya,
Damikyan lawng nila myahnahan nmuh Fitoom in SAWM sabab lawng niya in hunit sin pag Puhpuh ha napsu bangha bulan Puasa biyah siya hantang bata2x butasun hapag duruh niya, landuh san in libahud niya magtangis magmatay Umangut ha kasusuban niya..
.Damikyan in Napsu bang hawaktu in tau Puasa landuh san in taud sin angan angan magsud pa huna2x niya mga pagkaun bang siya hiapdiun na, trip niya "bang yat2 lawng niya awn mga tiyapa mangkuh nag aasu2x iban piyutu niya mapit mapasuh pa iban tinuanan niya iban pa kilaw niya, bang siya uhawun na "bang yat2 lawng niya mga awn tubig ice atawa coldrink niya bhat2 langgang ku ampaku natos nakaminsan yaun waydumayaw parasahan" na in yat2 napsu niya dyn ha libahud sin hawa napsu sin Manusiya sumagawa paggah siya Puasa nah Pahgangan niya in hagas hagas cin napsu niya yaun..
3.) In hikatuw pagmahna nila ha Puasa, "ASSAWMU HUDNATUN" in Puasa lawng nila Hudnatun CEASE FIRE,
maita yattu miyanahan nila cease fire.?
In cease fire mahrup katu niyu bang in duwa tumpukan nagbunuh lawng nila subay awnun in cease fire hati niya hundungan in pagbunuh hundungan in pagtimbak..
Damikyan lawng nila hangkan nmuh Miyanahan in Puasa cease fire sabab hawaktu in Bar-iman Puasa cease fire siya iban napsu niya amuin kasusuban niya halal kaniya,
upama niya:
pagkaun, paginum, pagsuuk pa Asawa, iban nasin mga kaibanan kakahinang halal kaniya makajari niya hinangun bang ha bukun Puasa..
Paggah in siya Puasa hatiniya cease fire siya iban mga knanapsuhan kasusuban niya yaun dayn ha Kaguwah sin Fajar sabunnal mawn pa katuhgum sin Mata suga,
bimahna hundungan niya sadja ha jaman hawpu hawpu, Pagdatung sin Waktu magrib Makajari na hinangun niya, makajari na siya kumaun, makajari na siya minum, makajari na siya sumuuk pa asawa niya,
biyah da sin Cease fire hapagbunuan maghundung sadja hangkaraih pag ubus yat2 magbunuh da magbalik maawn da in pagtimbak magbalik..
Hangkan lawng nila Assawmu hudnatun in Puasa dyn ha mga mahna niya in siya "Cease fire"..
4.) In hika upat pagmahna nila: "ASSAWMU ILAAJUN NAFS" In Puasa siya na Ubat sin hawa Napsu,
bimahna in Puasa Ubatan niya in hawa napsu sin Manusiya amuna in sakit duun ha Batin sin Manusiya sakit pagmahsiat pa ALLAAH SWT..
biyah nasin sub mag inum Alak, magkaun Haram, sub mag zina, maglimut, mag dagang sin dagangan haram, mag puting, mangudju ngudju, iban nasin kaibanan..
In mga sakit ini Pagdatung sin bulan Puasa Ubatan niya hangkan kakitaan mu in mga Tau nagmamahsiat pa ALLAAH SWT bang ha bulan Ramadan hundungan nila, kakitaan mu sila SALEH iban kuppia nila iban Tasbi nila iban sudjara nila mawn manarawi pa Masjid timprano pa,
maita baha yat2.?
Nah.!hankan sila bhat2 Sabab iyubatan sila sin Puasa pasal in Puasa ILAAJUN NAFS ubat sin Hawa Napsu..
5.) In hika lima pag mahnila:"ASSAWMU FAQRUN SAWA'SIYYATUN" In Puasa siya na Kamiskin Sama-sama.
Hangkan lawng nila kamiskin sama sama sabab ha bulan Puasa sibuh da hi Dayahan, hi Miskin, hi nakurah, hi Pangkatan, hi Sir, hi mam, hi doctor, hi Engineer, hi labor, hi driver, hi vendor, hi carpenter, nah bang ha bulan Puasa sibuh sibuh sila magsandal Hapdi gutas magsandal Uhaw langgang sibuh sibu sila Miskin hawaktu yaun,
hangkan lawng nila in Puasa FAQRUN SAWA'SIYATUN kamiskin samasibu..
Patubtubun natuh di amuyan in mahna atawa kan Analization sin mga Ulamaah ha Tungud cin Mahna sin SAWM atawa PUASA..
WALLAAHU AHLAM BISSAWAAB..
Yanda in kaguruhan natuh sumahawi iban gumanap sabab sila yan in Malawm iban mataud panghati..
Salaam iban kasilasa pakatan..
WA A'KHIRU DAH'WAANA ANIL HAMDULILLAHI RABBIL A'LAMEEN..
Patubtubun natuh na sadja di Awn pa 3 sugpat niya bale 5 katan in pagmahna sin mga Ulamaah Ha SAWM(puasa)pag iyanun INSHA'ALLAH sugpatan natuh man TU nkapin inshaallaahu taala..
WALLAAHU AHLAM BISSAWAAB..
Salaam iban kasilasa saplag pakatan..
