KAHAWPUAN TUNGUD HA HUKUMAN SIN PAG PUASA

نبذة في الصيام

لفضيلة الشيخ العلامة محمد بن صالح العثيمين-(رحمه الله)

نقله إلى اللغة التاوسوغية أبو مرضية السلفي (حفظه الله)

KAHAWPUAN TUNGUD HA HUKUMAN SIN PAG PUASA

Siyulat hi

SHEYKH MUHAMMAD BIN SALIH AL-UTHAYMEEN

(Rahimahullah)

Siyalin pa Sinug hi:

ABU MARDIYA AS-SALAFI

(Piyalihara’ siya sin Allahu Ta’ala)

الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.

In katan sanglit iban pudji tuput ha Allahu Ta’ala, Tuhan sin katan A-lam, Rahmat iban kasajahitraan ha Panghu’ natu’ Muhammad lapay na in kaluarga’ niya iban sin katan lundang karabat niya.

Mahuli; In kitab-kitab ini kahawpuan (putti) sin pagpuasa iban sin hukuman niya, iban bahagian (tumpukan) sin manga manusiya’ ha pagpuasa, iban sin manga makabatal kaniya iban na sin kaibanan kapaiddahan niya ha lilayan hawpu’ hawpu’.

In puasa: Amuna in pagtag-iypun tuput pa Allahu Ta’ala labay pagtinggal sin katan makabatal ha puasa, tumagna’ dayng hakaguwa’ sin Fajar sampay tumu’gum in mata Suga.
In pagpuasa ha bulan Ramadhan hambuuk rukun salaggu’ laggu’ sin Agama Islam; Sabda sin Rasul (SAW):

بني الإسلام على خمس ؛ )) شهادة أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله ، وإقام الصلاة ، وإيتاء الزكاة ، وصوم رمضان ، وحج البيت الحرام (( متفق عليه

Napatindug/nabangun in Agama Islam ha lima rukun; “Pagnaiksaksi ha way mapatut pagtag-iypunan malayngkan tuput in Allahu Ta’ala, iban pagnaiksaksi’ kan Muhammad daak sin Allah, iban pagpalindug sin Sambahayang lima waktu, pagtunay Zakat,pagpuasa ha bulan Ramadhan, iban pagnaik hajji pa Baytullahil Haram” (Piyag ittipakan hi Bukhari kay Muslim)

Kahalan Sin Manusiya’ Ha Pagpuasa:

In pagpuasa wajib ha katan Muslim akil balig, taga Akkal, makagaus iban mukim (bukun hatulakan).
In Kapir di’ manjari magpuasa, iban di’ siya kawajiban mag Qada’ sin puasa (kiyatinggalan niya ha waktu siya kapir) apabila siya sumud na paka Islam.
In bata’-bata’ amuin way pa simangput in pangummulan niya wala’ siya kiyawajiban magpuasa. Sumagawa’, subay na siya daakun sin maas niya magpuasa hasupaya siya mabiyaksa.
In dupang wala’ siya kiyawajiban magpuasa iban magpidya (magpakaun hambuuk Miskin) misan pa siya taumaas atawa malasag na. damikkiyan biya’ da hayan in tau kabus amuin way paminig iban sin malaas nagliy-anan na amuin wayra isab paminig.
In tau way gaus mamuasa salama-lama ha sabab sin kalaas atawa nasasakit sin sakit di’ na mahuwat-huwat in kaulian pa na’ magpakaun siya tiyap-tiyap adlaw hambuuk miskin.
In tau nasasakit amuin nagtagha’ sadja sa’ awn da tagaran kaulian; mamuka’ siya bang di’ niya kagausan in mamuasa, ubus ampa niya gantian ha dugaing adlaw puas sin kaulian na siya.
In babai burus iban sin nagpaduduru’ ( nagpadururu’ ) anak apabila hikahunit kanila in magpuasa ha sabab sin pagburus iban sin pagpaduru’ ha anak atawa (kan) mabuga’ sila magmula in anak nila, na’ manjari na sila mamuka’, iban gantian nila ha adlaw dugaing bang hikaluhay na kanila in magpuasa iban bang maway na in buga’ nila.
In babai taga Haydh (biyubulan) iban Nifas (ba’gu nag anak ha way pa natatapus) di’ manjari sila karuwa mamuasa, sah gantian nila ra in adlaw amuin wala’ nila kiyapuasahan.
In kalugusan mamuka’ sabab sin mabaya’ tumabang (humaun) ha tau nalulumus atawa nasusunug, na’ manjari na siya muka’ hasupaya mahaun niya daing hakamumulahan ubus ampa niya gantian ha dugaing adlaw.
10. In tau ha pagtulak-tulakan, bang siya mabaya’ mamuasa na’ mamuasa siya, bang isab siya di’ mabaya’ mamuasa na’ muka’ na siya ubus ampa niya gantian in adlaw kiyabukaan niya, sibu’ da in tulak niya magtagha’ biya’ sin mag-umra atawa in tulak niya madaran biya’ sin magbibiyahi pa dugaing hula’, na’ mamuka’ sila salugay nila ha tulakan.

Manga Di’ Makabatal Ha Puasa:

1. Di’ mabatal in puasa sin hambuuk tau namumuasa apabila siya makahinang sin unu-ununa makabatal apabila niya kiyalupahan atawa awam siya sin hukuman atawa kiyalugusan. Ha palman sin Allah (SWT):

] رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا [ سورة البقرة (286)

"O Tuhan namu' ayaw mu kami siksaa bang awn kiyatinggalan namu' pardu' atawa awn kakahinang langgal Shara' nahinang namu' sabab sin kalupa namu' iban bang kami nalaung ha kasabunnalan sabab sin kaawan namu' "

] مَن كَفَرَ بِاللّهِ مِن بَعْدِ إيمَانِهِ إِلاَّ مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِيمَانِ [ سورة النحل (106)

"Hisiyu-siyu in magkupur pa Allah Ta'ala ha puas sin pagparatsaya niya hakatunggal sin Allah Ta'ala (na' pagmulkaan sila sin Allahu Ta'ala iban hidasuk sila palaum sin Narka' mampunyai ajab maul-ul), malaingkan bang siya kalugusan (sabab sin pangsan sin paminsana' kaniya) sa' in atay niya masanyang(gawgut) ha pag-iyman pa Allah iban pa Rasul niya"

] وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُم بِهِ وَلَكِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ [ سورة الأحزاب (5)

“Iban way dusa niyu sin unu-ununa hinang way piyagtuuran (bukun miyaksud sin atay) hatiniya nalaung atawa kiyalupahan niyu bat in yan langgal Shara’ sagawa’ magdusa kamu bang in parakala’ yan iyagaran (tiyuud/miyaksud) sin pangatayan niyu”

2. Apabila nalupa in tau puasa sakali nakakaun siya atawa nakainum, na’ wala’ da nabatal in puasa niya; karna’ in siya nalupa.

3. Bang siya kimaun atawa minum ha huna’-huna’ niya in Suga simadlup (timu’gum) na atawa in Fajar way pa gimuwa’; na’ wala’ da nabatal in puasa niya karna’ in siya awam.

4. Bang namaymugmug sakali simuwd in tubig palaum liug (gunggungan) niya ha way niya tiyuud, nah di’ da isab mabatal in puasa niya karna’ sin way piyagtuuran. Apabila managainup sakali giyuwaan manni’ ha sabab sin tagainup niya, na’ wala’ da nabatal in puasa niya karna’ sin bukun niya tiyuud.

Walu Parakala’ Makabatal Ha Puasa:

1. Pagjima’ sin duwa magtiyaun: Apabila mahinang sin tau puasa ha adlaw sin Ramadhan wajib niya gantian iban magkipara’ sin kipara’ dakula’ amuna in magmahaldika’ hambuuk iypun, bang way kabakan iypun magpuasa duwa bulan magsunud-sunud, bang di’ makagaus (sin bihayadtu), na’ magpakaun ka’numan miskin.

2. Naugan manni’ ha sa’bu bati’; biya’ sin paguwaun sin lima niya atawa magkakat atawa magsiyum atawa mag gulgul atawa unu-ununa hinang simibu’ ha manga damikkiyan yadtu..

3. Mag injection amuin mahinang ganti’ sin pagkaun, sabab in yan timbang da kakaun atawa pag-inum. Adapun in injection amuin di’ tumimbang ha kakaun (di’ makakansub) in yan di’ makabatal sin puasa sibu’ da hitugsuk niya ha puul atawa ha ugat iban sibu’ da kananaman niya in nanam ha liug (gung-gungan) niya atawa di’.

4. Tuurun kumaun iban minum ha adlaw sin Ramadhan.

5. Duguun bulan atawa Nifas in babai.

6. Magpaguwa’ dugu’ labay hapag Hijamah atawa sumibu’ kaniya, adapun bang gumuwa’ in dugu’ baran-baran niya biya’ sin sunggu-sunggu atawa maglarut ipun iban sin sibu’ niya na’ in yan di’ makabatal karna’ di’ siya sumibu’ ha Hijamah.

7. Tuurun sumuka; bang niya di’ tuurun di’ da isab mabatal in puasa niya.

Manga Kapaiddahan:

1. Harus magniyat puasa misan pa siya halaum junub, misan pa mamaygu’ ha puas na gumuwa’ in Fajar.

2. Bang in babai masutsina (humundung na in dugu’) Haydh atawa Nifas ha di’ pa gumuwa’ in Fajar, na’ wajib na siya mamuasa misan pa siya di’ makapaygu’ magtuy malayngkan subay na puas sin guwa’ Fajar.

3. Maharus ha tau puasa magpalarut bagaang (bu’gang) atawa ipun iban mag-ubat sin pali’ niya, iban mag-ubat biya’ sin patuw-an in mata atawa taynga niya, di’ siya mabatal sin damikkiyan yan misan pa kananaman niya in nanam sin ubat halaum liug (gung-gungan) niya.

4. Jiyari ha tau puasa in magsiwak (maglanu’ sin manga ipun) ha mahinaat iban mahapun, in yan sunnat hakapatut niya biya’ da sin ha bukun puasa.

5. Maharus ha tau puasa in huminang sin hikagaan sin (laginit sin) pasu’ iban uhaw biya’ sin magpahaggut ha tubig atawa mamakay aircon.

6. Maharus ha tau puasa in magpakay sin ventolin spray / nebuliger hasupaya gumaan in pagnapas niya masigpit sabab sin high blood atawa unu-ununa biya’ sin hapus-napas.

7. Maharus ha tau puasa basaun niya in higad simud niya sin tubig bang tumahay, iban manjari ra isab mamaymugmug bang tumahay in simud niya ha dih niya palagaklakun ha liug.

8. Sunnat ha tau puasa in taadjilun (pahulihun) niya in pagsahoor sampay pa masuuk na gumuwa’ in Fajar, iban magmaus ha pagbuka’ ha kutika’ sumadlup (tumu’gum) na in mata Suga. Mamuka’ siya ha Rutab (hulma’ naghahangutud in hinug iban bulak) bang wayruun misan dakuman Tamar (hulma’ hinug), bang wayruun misan dakuman tubig, bang wayruun misan unu-ununa kakaun halal, bang way na kabakan niya kakaun magniyat na sadja siya mamuka’ sahingga makabak siya bubukaan.

9. Sunnat ha tau puasa in magpataud sin hinang daakan (ta’at) iban lumayu’ dayng ha liyangan (ma’siyat).

10. Wajib ha tau puasa in hamparuhun niya in manga paldaakan (kawajiban) iban lumayu’ dayng ha liyangan sin Allahu Ta’ala, hitunay niya in sambahayang lima waktu ha waktu niya sarta’ baljama’ah bang in kaawnan niya dayng ha manga ahlul Jama’ah (biya’ sin usug, iban way udjul), iban tinggalan niya in pagputing, paglimut, pagtumbi’, pangakkal iban sin hinang gandariba iban na sin katan kaul iban piil hiyaram sin Shara’. Sabda sin Nabi Muhammad (SAW):

(( من لم يدع قول الزور والعمل به والجهل فليس لله حاجة في أن يدع طعامه وشرابه)

“Hisiyu siyu in di’ niya tinggalan in kabtangan pagsaksi’ sin puting iban paghinang kaniya, nah di’ kalagihan sin Allahu Ta’ala in pagtangka’ niya sin pagkaun iban pag-inum”.

والحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على نبينا محمد، و على آله وصحبه أجمعين.