Aturan sin Pagdihil Wali

Pangadjian:



Kas Sayfuddin


‎"Aturan sin Sharah" 
Ha tungud sin babai mabaya' ha usug nagpangasawa sa' di' mabaya' in maas nya.

Muna-muna in pagWALI hambuuk siya daing ha manga sharat hikatayma sin pagtiyaun apabila wayruun izin sin wali, na! HARAM in pagkawin nila.


Taritiban sin WALI ha mazhab sin HANABILA:

1. Ama'
2. Apu' usug
3. Anak aqel balig usug sin babai ( Hatinya labay na paghula' in babai ubus nawapat in bana atawa kiyabugit, ubus magbana siya balik sarta aun na anak nya ).
4. Anak usug sin anak niya usug ( Hatiniya Apu' sin babai ).
5. Taymanghud usug sin babai
6.  Anak usug sin taymanghud niya usug ( Hatiniya anakun sin babai ).

In yan taritib bang wayna in umbul hambuuk(No.1) yan lumatun pa umbul duwa( No.2 ) sambil pa kahinapusan( last ) yan. Sakainu yan pa in umbul hambuuk( No.1) amuin Ama', na! di' manjari magwali in manga hababaan yan.

Sumagawa', bang sawpama in Ama' yaun di' niya kabayaan in usug yaun parahal kabayaan da isab sin Anak niya in Usug lagi' "KUF-AN" sibu' in darajat sin hal nila ha kabuhi-anan, ha aturunan, iban pag-agama nila hatiniya nag-aagama in Usug sakali in Ama' yaun di mabaya' ha Usug, atawa in Ama' yaun sakahaba aun magpangasawa ha Anak niya di' niya sadja taymaun ha way puun sabab lagi' in nagpangasawa nag- aagama, Duun haini magdusa in maas. 

Sabab in babai di manjari lugusun papabanahun ha usug di' niya kabayaan, damikyan di' da isab manjari pa'gangan bang aun kabayaan niya, lagi nag-aagama ra in usug sarta' sibu' in darajat sin turunan nila iban sin kabuhianan nila.

Farman sin Allahu Taala ha sura Albaqara ayat 232:
(فلا تعضلوهن أن ينكحن أزواجهن إذا تراضوا بينهم بالمعروف ذالك يو عظ به من كان منكم يؤمن بالله و اليوم الآخر ذالكم أزكى لكم و أطهر و الله يعلم و أنتم لا تعلمون ) البقرة 232
"Ayaw niyu langa in manga kababaihan magtiyaun magbalik pa bana nila (amuin bakas nakapagbugit sarta' naubus na in IDDA ) apabila nagririda' da sila karuwa magbalik labay ha sharah, amuyan in patumtum sin Tuhan (amuin di' nila manjari pa'angan in anak nila magbana) ha hisyu-siyu dain kaniyu in namamaratsaya pa ALLAH ibAn pa Adlaw akhIrat, amuyan labi hIkarayaw ibAn hIkasutsi kanIyu ( Sabab in pagpa'gang ha anak aun waktu mahinang sabab sin hikapag ZINA ) iban tuput ALLAH in labi makaingat sin kaguwaan( result ) sin unu-unu na pakaradjaan  sin ipun nya, in kamu wayruun panghatiniyu" dain ha sabab yan wajib magmalillah tumayma' sin Sharah niya.

In sabab katurun sin ayat ini ha tungud sin taymanghud babai hi Me'qal ha waktu nakapagbutas iban sin bana niya sarta' mabaya magbalik pa bana, in taymanghud niya yaun ha puas sin IDDA damikyan in bana niya mabaya' da isab. na! timurun in ayat ini. Liyang sin ALLAHU TA'ALA pa'gangan niya in babai Sarta' sibu' da in hukuman niya ini iban sin babai budjang sung magbana ha usug kabayaan niya bang man KUF-AN in usug.

Bang in maas pa'gangan niya in Anak niya ha bihaini kahalan, na! duun haini matanak in pagwali sin  AMA' ma lain(transfer) siya pa sumunu' wali amuin nataritib ta ha taas yan, damikyan bang in hika umbul duwa( No.2) wali yan biya' da sin Ama' in sipat, na! malain(transfer) na isab pa hika umbul tuw(No.3) wali sambil pa baba' yan.Bang nagtibuuk(ittipak) katan in wali ha di nila pabanahun in babai yaun, na! malain( transfer) in pagwali pa HAKIM ( nakura sin hula') siya in magwali ha babai.

Sabab in maksud sin pagwali hinangun niya in hikarayaw ha piyagwalihan niya, na! bang niya pa'gangan in karayawan yaun matanak in pagwali nila makakadtu pa HAKIM.

.In ini sharah sin Tuhan mataud tuud in nakarugtul sin parkala' ini, hankansa in kaibanan maraug sin shaytan in pag-iman nila atas na magbatuk-batuk, in kaibanan makalanggal na sin pagzina, in kaibanan isab magdakup. Kitaa niyu guwa( result ) gamman kimangi.Hankansa di tuud kapailuhan in sharah. Naghadith in RASUL S.A.W:
(إذا أتاكم من ترضون دينه و خلقه فزوجوه و إلا تكن فتنة في الأرض و فساد كبير) 
"Apabila aun maun kaniyu (usug magpangasawa) amuin rida' da isab kamu sin  pag-agama niya iban pangaddatan niya, na! paasawaha niyu, taymaa niyu, bang niyu di' taymaun tantu jumatu in FITNA ha ginlupaan iban KAMUMULAHAN".

Bang man kitaniyu tiyawfiqan sin ALLAH mangagad ha sharah nIya.
Wallahu A'lam